Yalın Üretim Nedir?

1940’lı yıllarda Toyota Üretim Sistemi’nde ortaya çıkan Yalın Üretim (Lean Production / Lean Manufacturing), günümüzde iş başarısını artırmak ve sürekli iyileştirme kültürünü geliştirmek isteyen her sektörde faaliyet gösteren işletmeler tarafından kullanılmaktadır. Yalın üretimin temel stratejisi müşteriye en yüksek değeri sunmaktır. Yalın, bunu başarmak için israfı azaltmayı, kaliteyi artırmayı ve sürekli iyileştirmeyi hedeflemektedir. Bu blog gönderimizde Yalının tanımı, Yalının ilkeleri ve Yalın teknikleri olmak üzere Yalın Üretim’e dair birçok detayı inceledik.

Yalın Üretimin Tanımı

İş dünyasında Yalın Üretim “Yalın”, “Yalın Düşünce” olarak da bilinmektedir. Yalının amacı üretim sistemlerindeki israfı en aza indirerek verimliliği en üst seviyeye çıkarmak ve müşteriye değer katan ürün veya hizmet sunmaktır. Yalın düşünce, müşteriye katma değer sağlamayan her şeyi israf olarak görmektedir. Başka bir ifadeyle Yalın’a göre, müşterilerin bedelini ödemeye istekli olmadığı herşey israftır Yalının şirketlere sağladığı en büyük fayda, verimsizlikleri tespit edip iyileştirmesi, kaliteyi artırması ve maliyetleri düşürmesidir.

Yalın Üretimin 5 İlkesi

Yalın üretimin beş ilkesi; değer, değer akışı, akış, çekme ve mükemmellik ilkelerinden oluşmaktadır. Bu ilkeler Yalının iş süreçlerinde uygulanmasında temel olarak kullanılmaktadır. Yalın ilkelerin amacı, üretim süreçlerini çok daha etkili hale getirmek, müşteriye daha fazla değer sunmak, operasyonel mükemmellik ve verimlilik artışı sağlamaktır. Kısaca bu ilkeleri inceleyelim:

Değer

Değer, müşterinin bir ürün veya hizmete verdiği değerdir. Başka bir ifadeyle, değer müşterinin ürün veya hizmete ne kadar para ödemeye istekli olduğunun belirlenmesidir. Bu nedenle, şirketler sunduğu ürün veya hizmete müşterinin ne kadar değer verdiğini en iyi şekilde anlamalıdır.

Değer Akışı Haritalaması

Değer akışı haritalaması, israf alanlarının ve iyileştirme yöntemlerinin belirlenmesi için belirli bir ürün veya hizmetin üretimi için gerçekleşen bilgi ve malzeme akışının haritalandırılması ve analiz edilmesidir. Değer akışının uygulanması için şirketlerin bir ürünün yaşam döngüsünün her aşamasını israf açısından incelemesi ve değer katmayan her faktörü ortadan kaldırması gerekmektedir.

Akış

Bir üretim sistemine dair süreçlerdeki atıkların ortadan kaldırılması için akış ilkesi çok önemlidir. Siparişin alınmasından teslimatına kadar süreçler için bir akış sağlanması gerekmektedir. Bu akış, kesintileri ve gecikmeleri en aza indirerek faaliyetlerin uyumlu bir şekilde gerçekleşmesini sağlamaktadır.

Çekme

Yalın, itme sistemi yerine çekme sistemini kullanmaktadır. İtme sisteminde, ürün müşterinin herhangi talebi olmadan üretilmektedir. Başka bir deyişle, bu sistemde müşteri ihtiyaçları tahmine dayalı olarak belirlenmekte ve ürün bu tahminleri karşılayacak şekilde üretilmektedir. Bu ilke, tam zamanında üretim sistemini destekler. Çekme sisteminde ise ürün müşteri talebine yanıt olarak üretilmektedir. Kısacası çekme, talep odaklı bir sistemi gerektirmektedir.

Mükemmellik

Yalın üretimin son ilkesi mükemmelliktir. Mükemmellik, israfı ortadan kaldırarak, operasyonel süreçleri iyileştirerek ve sürekli iyileştirme kültürünü benimseyerek en iyiyi sunmaya çalışmak anlamına gelmektedir.

Sürekli İyileştirme Çözümü

Yalın Üretimde İsraf Türleri

Yalın üretimin temel hedeflerinden biri israfın ortadan kaldırılmasıdır. Yalını en iyi şekilde anlayabilmek için Yalın’ın israf olarak tanımladığı faktörleri anlamak gerekmektedir. Toyota Üretim Sistemi, ortadan kaldırılması gereken yedi tür atık belirlemiştir:

Aşırı Üretim

Aşırı üretim israfı, bir şirketin müşterinin ihtiyaç duyduğundan fazla ürün üretmesi veya talebin ötesinde üretim yapması durumunda ortaya çıkmaktadır.

Gereksiz Taşıma

Malzemelerin ve ürünlerin bir yerden başka bir yere gereksiz taşınması, taşıma israfına neden olmaktadır.

Fazla Envanter

Fazla envanter israfı, tahmine dayalı müşteri taleplerini karşılamak için malzeme veya kaynakların gereğinden fazla stoklanmasından oluşmaktadır. Fazla envanter, şirketlerin depolama maliyetlerinin artmasına ve mali açıdan zarar görmesine neden olmaktadır.

Gereksiz Hareket

Bu tür atıklar insan, ekipman veya makinelerin gereksiz yere hareket etmesiyle ilgilidir. Hareket israfı, üretim süresini, işyeri düzenini ve çalışma ortamının güvenliğini büyük ölçüde etkilemektedir. Örneğin bir malzemenin çalışana yakın konumlandırılması gerekirken, uzak konumlandırılması çalışanın o malzemeye ulaşmak için fazladan yürümesine neden olmaktadır. Bu durum, hareket israfı yaratmaktadır.

Bekleme

Bekleme israfı, insanların ya da boşta kalan ekipmanın beklemesi, arıza süresi veya verimsiz planlama nedeniyle üretim sürecindeki gecikmeler ile ilgilidir.

Kusur

Kullanılamayan ve pahalı düzeltmeler gerektiren her ürün kusur olarak tanımlanmaktadır.

Aşırı İşleme

Bir ürüne, müşterinin ihtiyaç duyduğundan daha fazla özellik eklemek daha fazla kaynak harcamalarına neden olmaktadır. Bu, aşırı işleme israfının oluşmasına neden olmaktadır.

İnsanlara Saygı

Yalın, çalışanların değerli bir kaynak olduğunun bilincinde olmayı vurgulamaktadır. Çalışanları, karar alma süreçlerine dahil etmek, eğitim ve destek sağlamak ve bir saygı kültürü yaratmak çok önemlidir.

Bu tür israfların ortadan kaldırılması, Yalın düşünce sisteminin en temel hedefidir. 

Yalın Üretim Hangi Sektörlerde Uygulanabilir?

Yalın Üretim metodolojisi, ilk olarak üretim endüstrisi olan Toyota’nın süreçlerinde israfı azaltmak ve kaliteyi artırmak amacıyla ortadan çıkmıştır. Ancak günümüzde Yalın Düşünce, birçok sektör tarafından benimsenmekte ve başarılı bir şekilde uygulanmaktadır. Yalın Üretimin başarılı bir şekilde uygulandığı sektörlerden bazıları aşağıdaki gibidir:

• Havacılık Sektörü
• Sağlık Sektörü
• Bankacılık ve Finans Sektörü
• Perakende Sektörü
• Yapı Sektörü
• Bilgi Teknolojileri

Yalın Üretim Teknikleri Nelerdir?

Yalın yönetim, şirketlerin hedeflerine ulaşmalarını sağlamak için birden fazla araç ve teknik geliştirmiştir. Şirketler, süreçlerine, iş ortamına ve ihtiyaçlarına göre en uygun aracı seçerek Yalın Üretim ilkelerini iş süreçlerine entegre edebilmektedir. Şirketler tarafından yaygın olarak kullanılan Yalın Üretim araçları ve teknikleri aşağıda yer almaktadır:

Kanban

Kanban, iş akışlarını görselleştirmek ve görev akışını optimize etmek için panolardan ve kartlardan yararlanan bir Yalın tekniğidir. Kanban, açık ve şeffaf bir iş akışı oluşturmayı, iş birliğini kolaylaştırmayı ve devam eden işin görsel bir temsilini sağlamayı hedeflemektedir.

5S Metodolojisi

5S metodolojisi, iş yerinde düzeni, verimliliği ve güvenliği artırmak amacıyla kullanılan bir tekniktir. 5S yöntemi, sınıflandırma, düzenleme, temizlik, standartlaştırma ve disiplin olmak üzere beş ilkeden oluşmaktadır.

Poka – Yoke

Hata önleme olarak da bilinen Poka – Yoke, üretimde hata veya kusurları önleyecek süreç ve sistemlerin tasarlanmasını içeren bir tekniktir. Poka – Yoke’nin amacı, hataları oluşmadan önce tespit ederek hataların meydana gelme ihtimalini önlemek ve yeniden işleme ihtiyacını azaltmaktır.

Kaizen

Kaizen, daha iyiye doğru değişim anlamına gelen Japonca bir terimdir. Kaizen tekniği, ürünlerde veya süreçlerde küçük, artan değişiklikler yaparak zaman içinde büyük sonuçlar elde etmeye odaklanmaktadır.

6 Sigma

Yalın üretim tekniklerini ele alırken, 6 Sigma'dan bahsetmemek olmaz. Altı Sigma, süreçlerdeki hata ihtimalini ve kusurları ortadan kaldırarak işi verimli hale getirmeyi ve müşteri memnuniyetini sağlamayı hedefleyen bir tekniktir.  

Yalın Üretim Sisteminin Faydaları

Yalın üretim yaklaşımı, verimlilik artışı, maliyetlerin düşmesi ve kârlılığın artmasını sağlayarak işletmelerin rekabet gücünü artırmasına yardımcı olur. Kısaca yalın sistemlerin üretim sürecinde sağladığı faydaları aşağıdaki gibidir:

• Verimlilik,
• Stok seviyelerinin düşmesi,
• Geçiş sürelerinin kısalması,
• Müşteri memnuniyetinin artması,
• İş güvenliğinin artması,
• Kaizen kültürünün benimsenmesi,

Yalın Üretim Nasıl Uygulanır?

Yalın üretimi, şirketinizde başarılı bir şekilde uygulamanız için takip edebileceğiniz üç temel adım vardır. Yalının temel ilkeleri olan değer akışı haritalama, çekme sistemini kullanma ve sürekli iyileştirme ilkelerini kullanarak Yalın’ı uygulamaya başlayabilirsiniz. Uygulama için aşağıdaki aşamaları takip edebilirsiniz:

• Değer Akışı Sürecini Görselleştirin

Değer akışı haritalaması, bir iş sürecindeki tüm adımları görselleştirmeye yönelik bir Yalın tekniğidir. İş süreçlerinize dair değer akışı haritası oluşturmak israfa neden olan faaliyetleri tanımlamanızı ve ortadan kaldırmanızı sağlamaktadır. Bu sayede, verimli bir iş akışı oluşturmak için sürecinizi yeniden tasarlama imkanı elde edersiniz.  

• Talebe Dayalı Üretim Yapın

Çekme sistemi, sadece müşteriden bir talep geldiğinde üretim yapmaya odaklanmakta ve böylece israfı azaltmaktadır. Üretim süreçlerinize çekme sistemini uygulamak kaynakları optimize edebilir, stok fazlasını azaltabilir ve teslimat hızınızı artırabilirsiniz.

• Sürekli İyileştirme

Sürekli İyileştirme Yalın Üretimin temel taşıdır. Yalın her zaman bir işi, bir görevi yapmanın daha iyi yollarını aramaya odaklanır. Sürekli İyileştirme, ürün, hizmet veya süreçlerinizde küçük ama etkili değişiklikler yapmanızı, yaptığınız değişikliklerin etkilerini ölçmenizi ve yeni iyileştirmeler yapmanızı gerektirmektedir. Sürekli iyileştirme, işinizin kalitesini artıran, süreçleri basitleştiren ve israfı azaltan sürekli bir döngüdür.