SAP TM Birleşik Paket Oluşturma ve Optimizer Planlama

Günümüz lojistik dünyasında, taşımacılığın en zorlu noktalarından biri yükleme ve planlama optimizasyonudur. Bir taşımanın maliyetini sadece taşıyıcı seçimi değil, aynı zamanda ürünlerin araçlara, konteynerlere veya paletlere nasıl yerleştirildiği belirler. Bu bağlamda SAP Transportation Management (SAP TM) güçlü bir çözüm olarak ortaya çıkar ve gelişmiş planlama yetenekleriyle taşıma sürecini uçtan uca optimize eder. Bu optimizasyon sürecinin merkezinde ise unified package building ( birleşik paket oluşturma) ve optimizer planlama bulunmaktadır. 

SAP TM Paketleme Kavramına Giriş 

SAP TM’de “paketleme”, sistemin taşıma planlamasında kullanacağı fiziksel yük birimlerini oluşturma sürecidir. Herhangi bir planlama yapılmadan önce sistemin taşınacak ürünleri hangi kutularda, paletlerde veya konteynerlerde toplayacağını bilmesi gerekir. Bu, hem kapasite planlamasını hem de maliyet hesaplamasını doğrudan etkiler. 

SAP TM’de paketleme iki farklı aşamada değerlendirilir: 

• Package Building (PB): Ürünlerin temel paketleme kurallarına göre bir araya getirilmesidir. 

• Unified Package Building (CPB): Farklı siparişlerden gelen ürünlerin, ortak taşıma senaryosunda birleştirilerek aynı paket veya yük birimi içinde planlanmasıdır. 

Paketleme işlemi, ana veri (ürün, paketleme profili, nakil ilişkisi) üzerinde tanımlanan ölçü ve kısıtlar dikkate alınarak yapılır. Her ürünün boyutu, ağırlığı, yükseklik sınırı, istiflenebilirlik (stackability) ve taşıma gereksinimleri paketleme algoritmasının ana girdileridir. 

SAP TM Package Building Temelleri ve Kullanımı 

Package Building kavramı SAP TM 9.1 sürümünden itibaren sistemin çekirdeğine entegre edilmiştir. Bu fonksiyon, paketleme profili nesnesi ile birlikte çalışır. SAP TM her ürün için, nasıl paketleneceğini ve hangi yük birimi üzerinde taşınacağını bu tanımlardan öğrenir. Örneğin, bir müşteri siparişinde 120 kutu ürün varsa ve her palet 20 kutu alabiliyorsa, sistem otomatik olarak 6 palet oluşturur. 

Bu işlemin önemli bir avantajı, Transportation Cockpit (Nakliye Kokpiti) veya Optimizer planlamasına geçmeden önce sistemin fiziksel gerçekleri hesaba katmasıdır. Böylece taşıma planı, sadece sipariş bazlı değil yük hacmi ve ağırlığına göre oluşturulur. 

Package Building ayrıca Package Builder Profile adı verilen nesne üzerinden kontrol edilir. Bu profil, hangi ürünlerin aynı paket içinde olabileceği, maksimum yükseklik, ağırlık, hacim gibi parametreleri belirler. Bu profiller, farklı senaryolara göre esnek biçimde düzenlenebilir; örneğin kırılabilir ürünler için özel profiller oluşturulabilir. 

Aşağıdaki örnekte görüldüğü üzere 50 adet EWMS4-02 malzemesi 1 adet CRTN-80X120X74,5 carton ve 15 adet CRTN-80X120X74,5 karton 1 adet EWMS4-PAL00 palet olarak kurgulama yapılmıştır. Bu kurgulama üsrecin en basit örneğidir, muhataplardan istiflenebilirlik faktörlerine, lokasyonlardan alternatif alt seviye paketleme kurallarına kadar çok çeşitli tanımlamalar yapılabilmektedir. 

Unified Package Building – Birleşik Paket Oluşturma 

Gerçek lojistik operasyonlarda taşıma planı çoğu zaman birden fazla siparişin konsolidasyonuyla oluşur. Örneğin, aynı tedarikçiden farklı müşterilere gidecek ürünler aynı kamyonda taşınabilir. Bu durumda, SAP TM’in Unified Package Building (UPB) ya da Türkçe ismi ile Birleşik Paket Oluşturma devreye girer. 

UPB, klasik package building’den farklı olarak farklı kaynaklardan gelen siparişleri bir araya getirir ve bunları ortak yükleme noktalarına göre optimize eder. Sistem, yüklerin boyut, ağırlık, istiflenebilirlik gibi kriterlerini dikkate alarak “paketleme birimleri” oluşturur. 

Bu özellik özellikle Navlun Siparişi Planlaması ve Optimizer aşamasında büyük önem taşır. Çünkü Optimizer, maliyetleri minimize etmek için farklı yükleri bir araya getirirken, UPB sayesinde hangi ürünlerin aynı araçta yer alabileceğini bilir. 

Bir örnekle açıklayalım: 
Bir üretici firma aynı gün içinde üç farklı müşteriye 100’er koli ürün gönderecek olsun. Her koli 10 kg ve 0.05 m³ hacminde. TM sistemi bu siparişleri ayrı ayrı değil, unified package building kuralına göre aynı depodan çıkan yükleri bir araya getirerek planlar. Böylece tek bir tırın doluluk oranı %90’ın üzerine çıkar, taşıma maliyeti düşer, CO₂ emisyonu azalır ve teslimatlar zamanında yapılır. 

Araç planlama süreci, SAP TM’de yalnızca sipariş miktarlarına değil, taşınacak malların fiziksel paketleme yapısına da dayanır. Birleşik Paket Oluşturma bu noktada (UPB) araç planlamasının temel girdisini sağlar. UPB, farklı siparişlerden gelen ürünleri hacim, ağırlık ve istiflenebilirlik kurallarına göre tek bir yük birimi altında birleştirir. Bu birleşik paketler, araç kapasitesi planlamasında Optimizer tarafından doğrudan kullanılır.

Böylece sistem, gerçek yük hacmini ve palet sayılarını bilerek uygun araç tipi (örneğin kamyon, tır, konteyner) seçimini otomatik yapabilir. UPB olmadan araç planlama yalnızca sipariş bazlı tahminlere dayanırken, UPB ile planlama fiziksel gerçekliğe dayalı, maliyet ve doluluk açısından optimum hale gelir. Kısacası, UPB araç planlamasının doğruluğunu artırır, gereksiz araç atamalarını önler ve taşımacılığın operasyonel verimliliğini maksimize eder.

Tablo 1 : UPB ve Araç Optimizasyonu Örneği 

Optimizer ile Etkileşim: Akıllı Planlama Motoru 

SAP TM’in Optimizer bileşeni, sistemin beynidir. Bu planlama motoru, taşıma maliyetlerini, mesafeleri, kapasite kısıtlarını, zaman pencerelerini ve özellikle rota optimizasyonlarını dikkate alarak en uygun taşıma planını oluşturur. 

Optimizer, planlama yaparken paketleme bilgisini doğrudan kullanır. Yani, systemin oluşturduğu paketler planlama girdisidir. Bu sayede optimizer sadece “kaç sipariş var?” sorusuna değil, “gerçek yük ne kadar hacim kaplar, kaç palet gerekir, hangi araç tipi uygundur?” gibi sorulara da yanıt verebilir. 

Eğer paketleme doğru yapılmamışsa, optimizer sonuçları gerçekçi olmayacaktır. Örneğin, sistem hacmi olduğundan küçük hesapladıysa, optimizer araca fazla yük atayabilir; bu durum gerçek hayatta aşırı yükleme hatasına yol açar. Bu nedenle package building ve optimizer entegrasyonu TM planlamasının en kritik birleşim noktalarından biridir. 

Optimizer ayrıca UPB’den gelen bilgileri kullanarak load consolidation yük konsolidasyonu işlemini de geliştirir. Sistem, farklı yük birimlerini bir araya getirerek hem maliyet hem rota açısından optimum çözümü üretir. Bunun sonucunda kullanıcı, tek bir tuşla birden fazla siparişi içeren, araç kapasitesine tam uyumlu bir Freight Order (Navlun Siparişi) oluşturabilir. 

Konuya daha derinlemesine hakim olmak için, SAP TM uzmanlarımızAli Eren Öztürk ve Umut Gürkan’ın anlatımıyla hazırlanan “Lojistikte Verimliliğin Anahtarı: SAP TM Yükleme Planlaması ve Optimizasyon Araçları” webinar kaydını izleyin.