E-Müstahsil Makbuzu Nedir?

Teknoloji artık hayatımızın her alanında sık sık karşımıza çıkıyor. Her gün yaşanan teknolojik gelişmeler sonucunda eski usul alışkanlıklar terkediliyor. Bunun sonucunda artık insanlar işlerini daha hızlı ve daha kolay yapabiliyorlar. Bu yeniliklerden biri de eskiden kağıt kalemle tutulan müstahsil makbuzunun dijital ortama taşınmasıyla oluşan ‘’e-müstahsil makbuzu’’ dur. Peki bu e-müstahsil makbuzu nedir?

E-Müstahsil Makbuzunun Tanımı

Müstahsilin kelime anlamı ‘’üretici’’ demektir. Müstahsil makbuzu, defter tutan çiftçiler veya toptancıların, vergiye tabi olmayan yani defter tutmayan üreticilerden ürün aldıkları zaman onlara kestikleri makbuza verilen addır. Başka bir ifadeyle, işletmelerin kendi ürün veya hizmetlerini satarak elde ettiği kazancı ispatlamasını sağlayan bir belgedir.

Artık bu makbuz dijital ortamda hazırlanmaya başlanmıştır ve ‘’e-müstahsil makbuzu’’ adını almıştır. Yeni usul e-Müstahsil makbuzu ve eski usul kağıt müstahsil makbuzunun hukuki nitelikleri tamamen aynıdır. Bu makbuz Gelir İdare Başkanlığı (GİB) tarafından belirlenen standartlara uygun bir şekilde oluşturulur ve hem kağıt hem de elektronik ortamda muhafaza edilir.

e-MM Ne İçin Kesilir?

e-Müstahsil makbuzu, kazancı basit usule göre tespit edilen ve defter tutan birinci ve ikinci sınıf tüccarların, gerçek usule göre vergilendirmeye tabi olmayan çiftçilerden satın aldığı ürünler karşılığında düzenlenir. Başka bir ifadeyle, ticari faaliyetlerini deftere kaydeden tüccar veya çiftçiler, defter tutmayan satıcılardan aldığı ürünler için müstahsil düzenler. Bu belge, çiftçilerin gerçek usulde vergilendirmeye tabii olmayan satışlarını resmileştirmek amacıyla kullanılır. Belge, müşterinin ürün karşılığında alıcının ödediği ve satıcının aldığı para miktarını gösterir.

E-Müstahsil Makbuzunu Kimler Kullanır?

E-Müstahsil makbuzunu malı satın alan tüccarlar, çiftçiler, toptancılar ve malı satan çiftçiler kullanır. Malı satan çiftçinin gerçek usulde vergiye tabi olmaması gerekmektedir.

e-Müstahsil Makbuzunun Tarafları Kimlerdir?

Müstahsil makbuzu, alıcı ile satıcı arasında yapılan bir ticari işlemi belgeleyen bir belgedir. Bu makbuzun tarafları alıcı ve satıcı olduğunu göstermektedir.

Alıcı, defter tutan çiftçidir. Müstahsil makbuzu düzenleyip veren ve makbuzun kopyasını alan taraftır. Ticari belge verebilir. Aynı zamanda satış bedelini ödemekle yükümlüdür.

Satıcı, üretici çiftçidir. Müstahsil makbuzunu imzalama yetkisi olan taraftır. Makbuzun aslı, üretici çiftçide kalır. Alıcı gibi ticari belge veremez. Satış bedelini, üretici çiftçi alır.

E-Müstahsil Makbuzu Zorunlu Mu?

E-Fatura uygulamasına geçen ve vergiye tabi olmayan üreticilerden satın aldığı ürünler karşılığında müstahsil makbuzu kesen kişilerin e-Müstahsil makbuzuna geçmesi zorunludur. Yine Hal Kayıt Sistemi’ne bildirim yapma yükümlülüğü bulunan sebze ve meyve ticareti yapan şahısların e-Müstahsil makbuzu düzenlemesi zorunludur. Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından kendilerine yazılı bildirim yapılan şahısların da e-MM uygulamasına geçmeleri zorunludur.

E-Müstahsil Makbuzu Nasıl Kesilir?

Defter tutmakla yükümlü çiftçi, tüccar ve toptancıların, defter tutmayan üreticilerden aldıkları ürünler için müstahsil makbuzu kesmek zorundadır. Makbuz, satıcıyı ve alıcıyı güven altına alır. İşletmelerin de vergisel yükümlülüklerini yerine getirmesine yardımcı olur. E-Müstahsil belgesinin Gelir İdaresi Başkanlığı’nın belirlediği standarda ve düzene uygun olması gerekir. Belgenin bir nüshası alınarak her iki taraf tarafından da ıslak imzayla imzalanması gerekir. İmzalanan bu nüsha satıcıda kalır. Satıcı bu nüshayı saklamak zorundadır. Alıcı ise elektronik sertifika ile imzalanan nüshayı dijital olarak muhafaza eder. Alıcı e-Müstahsil belgesini dijital olarak saklamak ve ibraz etmek zorundadır.

e-Müstahsil Ne Zaman Düzenlenir?

Müstahsil makbuzu, çiftçilere ürün alımı için ödenen miktarın bir belgesi olarak kullanılmaktadır. Bu sebeple, çiftçiden ürün alındığı ve ödemenin yapıldığı an düzenlenmesi gerekmektedir. Bu ürün alım ve satımının kanıtını sağlanması için oldukça önemlidir.

e-Müstahsil Makbuzunun Düzenlendiği Durumlar

Elektronik müstahsil makbuzu, küçük ve orta ölçekli işletmelerin satışlarını belgelemek için oldukça önemlidir. El yapımı ürünler, tarım ürünleri, dijital içerikler, sanat eserleri, evden yapılan işler gibi birçok alanda faaliyet gösteren kişilerin, sattığı ürünler için makbuz düzenlemesi gerekir. e-MM, bu tür kazançların kaydını tutmak ve resmileştirmek için kullanılır. Ayrıca, satıcıların gelir ve giderlerini daha kolay bir şekilde takip edebilmesini sağlar.

e-MM Düzenlememenin Cezası Var mı?

e-MM düzenlememek veya yanlış bilgilere yer vermek, cezai yaptırımlara neden olur. Bu yaptırımlar para cezası olabileceği gibi vergi incelemeleri de olabilir.

E-Müstahsil Makbuzunda Hangi Bilgiler Bulunmalı?

E-Müstahsil belgesinin geçerliliğini yitirmemesi için tüm bilgiler eksiksiz ve doğru olarak doldurulmalıdır. Belgede olması gereken bilgiler ise şu şekildedir:

Belgenin Seri ve Sıra Numarası ile ilgili Bilgileri: Her bir elektronik müstahsil makbuzunun, o makbuza özel seri ve sıra numarası vardır. Bu seri numaraları sayesinde, her işlemin kaydı ayrı bir şekilde tutulur. Ayrıca belgede düzenleme zamanı (Tarih, saat ve dakika olarak) da yer almalıdır.

Satın Alınan Ürün veya Hizmete Dair Açıklama: Satışı yapılan ürün veya hizmetin detaylı bir şekilde açıklaması yazılmalıdır. Bu açıklama sayesinde, işlemin ne ile ilgili olduğu net olarak anlaşılır.

Satın Alınan Mal veya Hizmetin Miktarı, Birim Fiyatı, Vergisi vb.: Satılan ürün veya hizmete dair bilgiler detaylı bir şekilde yazılmalıdır. Malın, cinsi, miktarı, tutarı, vergisi ve kesinti tutarı gibi bilgiler makbuzda bulunmalıdır.

Ödeme Şekli: Ödeme yönteminin (nakit, kredi kartı veya havale gibi) makbuzda yer alması gerekir.

Alıcı Bilgileri: Adı, soyadı (unvan), vergi dairesi, vergi kimlik numarası ve adresi.

Satıcı Bilgileri: Adı, soyadı (unvan), TC kimlik numarası ve ikametgah adresi.

E-Müstahsil Çözümü

e-Müstahsil Makbuzunda Stopajı Kim Öder?

Serbest meslek erbabı ve çiftçiler, GVK'nın 94. maddesi gereği çalışmalarından sağladıkları ödemelerden vergi tevkifatı yapmak zorundadırlar. Buna göre, Defter tutmayan çiftçilerden alınan ürünler üzerinden Gelir Vergisi Kanunu Madde 94'e göre stopaj yapılması (gelir vergisi kesilmesi) ve kalanın satıcıya ödenmesi gerekmektedir.

e-Müstahsil Makbuzu Fatura Yerine Geçer mi?

e-Müstahsil makbuzu, tarımsal ve hayvansal ürünlerin satın alımı sırasında fatura yerine geçen, hukukî olarak da değer taşıyan ve Gelir İdaresi Başkalığı tarafından belirlenen standartlarda düzenlenmesi gereken bir ticari belgedir. Kısacası, e-müstahsil makbuzu fatura yerine geçen hukuki ve ticari bir belge niteliği taşımaktadır.

E-Müstahsil Kullanmanın Avantajları & Faydaları

Günümüzde artık dijitalleşme çok yaygınlaşmıştır. Müstahsil makbuzu da bu dijitalleşmeden nasibini almış ve elektronik ortama taşınmıştır. Elektronik imza veya mali mührü olan kişiler e-Müstahsil belgesine geçebilirler. Bu uygulamanın getirdiği avantajlar ise şu şekildedir:

• Müstahsil makbuzlarının elektronik ortamda hızlıca oluşturulmasını sağlar.
• Kağıt, baskı ve arşivleme gibi maliyetleri ortadan kaldırır. Hem zamandan hem de harcamadan tasarruf sağlar.
• Kağıt tüketimini azaltacağı için yüzlerce ağacın kurtarılmasını sağlar. Bu özelliği ile çevre dostudur.
• E-Müstahsil makbuzunda veriler dijital bir ortamda saklandığı için kaybolmaz.
• Geçmişe yönelik makbuzlara hızlı bir şekilde erişim imkanı sunar.
• Hata riski minimum olduğu için kesin doğruluk sağlar.
• Kolay erişim olanağı vardır.
• GİB standartlarına uyumludur ve mevzuat değişikliğine göre güncellenir.

e-Müstahsil Başvuru Nasıl Yapılır?

e-Müstahsil makbuzundan yararlanmak için üç farklı yöntemden birini seçebilirsiniz. Bu yöntemler aşağıdaki gibidir:

• Doğrudan entegrasyon yolu ile kendinize ait bilgi işlem sistemlerinizi GİB sistemine entegre ederek uygulamayı kullanabilirsiniz.
• GİB’in ücretsiz sunduğu GİB Portal aracılığı ile e-müstahsil makbuzu uygulamasını kullanabilirsiniz.
• MDP Group gibi GİB onaylı özel entegratörler aracılığı ile e-müstahsil makbuzu süreçlerinizi yürütebilirsiniz.